Teuku Umar (laia di Meulaboh, Kasultanan Aceh, 1854 - maningga di Meulaboh, 11 Februari 1899) adolah pahlawan kemerdekaan Indonesia nan bajuang jo caro bapura-pura bakarajosamo jo Balando. Baliau malawan Balando katiko alah mangumpuaan sanjato jo pitih nan cukuik banyak.

Infobox orangTeuku Umar
Biografi
Lahia1854 Edit nilai pada Wikidata
Meulaboh (id) Terjemahkan Edit nilai pada Wikidata
Kamatian11 Pebruari 1899 Edit nilai pada Wikidata (44/45 tahun (id) terjemahkan)
Meulaboh (id) Terjemahkan Edit nilai pada Wikidata
Kalompok etnisUrang Minangkabau Edit nilai pada Wikidata
Kagiatan
KarajoPejuang perlawanan (id) Terjemahkan Edit nilai pada Wikidata
Kaluarga
Pasangan hiduikCut Nyak Dhien Edit nilai pada Wikidata
Panghargaan

Maso Mudo suntiang

 
Teuku Umar jo pangikuiknyo

Teuku Umar dilaiaan di Meulaboh Aceh Barat pado taun 1854, adolah anak surang Uleebalang nan banamo Teuku Achmad Mahmud dari pakawinan jo adiak padusi Rajo Meulaboh. Umar mampunyoi duo urang sudaro padusi sarato tigo sudaro laki-laki.

Niniak muyang Umar adolah Datuak Makhudum Sati barasa dari Minangkabau. Salah surang katurunan Datuak Makhudum Sati pernah bajaso kapado Sultan Aceh, nan wakatu itu tarancam dek surang Panglimo Sagi nan nio marabuik kakuasaan. Berkat jasonyo tu, Datuak Makhudum Sati diangkek manjadi Uleebalang VI Mukim nan bagala Teuku Nan Ranceh. Teuku Nan Ranceh mampunyoi duo urang putra iyolah Nanta Setia jo Achmad Mahmud. Sapaningga Teuku Nan Ranceh, Nanta Setia manggantian kadudukan ayahnyo sabagai Uleebalang VI Mukim. Teuku Nanta Setia mampunyoi anak padusi banamo Cut Nyak Dhien[1] .

Teuku Umar dari ketek lah dikana sabagai anak nan pandai, pambarani, nan kadang-kadang suko bacakak jo kawan-kawan sapangkeknyo. Umar-pun mampunyoi sifaik nang kareh jo pantang manyarah dalam maadok-i sagalo parsoalan. Teuku Umar indak pernah mandapek-an pandidikan formal. Walaupun baitu, Umar dapek manjadi surang pamimpin nan kuaik, pandai, sarato pambarani.

Parang Aceh suntiang

Katiko parang Aceh malatuih pado 1873 Teuku Umar ikuik bajuang basamo pajuang-pajuang Aceh lainnyo, umuanyo baru masuak 19 taun. Mulonyo Umar bajuang di kampuangnyo surang, kudian dilanjuik-an ka Aceh Barat. Pado umua nan masih mudo ko, Teuku Umar alah diangkek sabagai keuchik gampong (kapalo desa) di daerah Daya Meulaboh[2].

Pado umua 20 taun, Teuku Umar manikah jo Nyak Sofiah, anak Uleebalang Glumpang. Untuak maningkek-an darajaik dirinyo, Teuku Umar kudian manikah baliak jo Nyak Malighai, putri dari Panglimo Sagi XXV Mukim.

Pado taun 1880, Teuku Umar manikahi jando Cut Nyak Dhien, putri pamannyo Teuku Nanta Setia. Laki Cut Nya Dien, iyolah Teuku Ibrahim Lamnga maningga dunia pado Juni 1878 dalam paparangan malawan Balando di Gle Tarun. Kaduonyo kudian bajuang basamo malancaran sarangan kapado pos-pos Balando.

Pangaragoan suntiang

Ateh pangabdian jo pajuangan sarato sumangaik juang rela bakorban malawan panjajah Balando, Teuku Umar dianugarahi gala Pahlawan Nasional Indonesia. Namo Teuku Umar-pun diabadian sabagai namo jalan di sajumlah daerah di tanah aia. Salah satu kapa parang TNI AL dinamoan KRI Teuku Umar (385). Salain itu Universitas Teuku Umar di Meulaboh diagiah namo badasarkan namonyo.

Galeri suntiang

Bibliografi suntiang

  • (Balando) G. Kepper (1900) Wapenfeiten van het Nederlands Indische Leger; 1816-1900, Den Haag: M.M. Cuvee
  • (Indonesia) Sagimun Mulus Dumadi (1983) Teuku Umar, Jakarta : Bharata Karya Aksara
  • (Inggirih) Reid, Anthony (2005). An Indonesian Frontier: Acehnese & Other Histories of Sumatra. Singapore: Singapore University Press. pp. 187–88, 336. ISBN 9971-69-298-8. 
  • (Inggirih) Barnard, Timothy P. (1997). "Local Heroes and National Consciousness: The Politics of Historiography in Riau". Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde, Riau in transition: 509–526. 

Catatan kaki suntiang

  1. "archive copy" (PDF). Diarsipkan dari versi asli (PDF) tanggal 2011-11-21. Diakses tanggal 2013-05-07. 
  2. ibid