Aksara Incung atau Rencong (Kurinci: Suhat Incoung) marupokan aksara nan alah digunokan dek urang Kurinci nan mauni dataran tinggi Jambi, Provinsi Jambi.[1] Sacaro bahaso, incung aratinyo miriang atau tapancuang (dari bahaso Kurinci). Aksara Incung surang tasusun dari garih-luruih, patah tapancuang, jo malangkuang. Aksara Incung adolah paninggalan niniak muyang Kurinci Saisuak. Incung dipakai dek niniak muyang Kurinci untuak mandokumentasikan tantang sijarah, sastra, hukum adaik, jo manto-manto.[2]

Papan namo kantua pamarintahan nan mamakai aksara Incung

Asa suntiang

 
Daftar huruf dalam aksara Incung

Aksara iko marupokan sajinih dari Surek Ulu nan banyak digunokan di Sumatera bagian Selatan. Kozok malakukan pangalompokan pado Surek Ulu manjadi tigo sub-kalompok yaitu (1) Surek Incung nan digunokan di wilayah Kurinci, (2) Surek Rencong di Bengkulu jo Sumatera Selatan tamasuak Komering, Lebong, Lembak, Lintang, Ogan, Besemah, Rejang, jo Serawai, (3) Surek Lampung nan digunokan di wilayah Lampung.[3]

Isi Naskah suntiang

Naskah-naskah Incung pado umumnyo barisi duo hal yaitu tembo jo karang mindu.[4] Tembo marupokan historiografi tradisional nan barisi kisah pajalanan jo ranji niniak muyang suatu kalompok atau klan (Kurinci: keleu, luhah). Pado umumnyo naskah-naskah tembo baraksara Incung ditulih pado media tanduak kabau dan tanduak kambiang. Samantaro karang mindu marupokan prosa barisi ratok tangih si pambuek naskah. Babeda jo naskah tembo, naskah karang mindu baraksara Incung kabanyakan ditulih pado media batuang jo karateh lamo.[5]

Namun, ado babarapo naskah Incung nan manganduang manto-manto di dalamnyo. Manto-manto ko manganduang hal gaik, batuah, jo kiramaik. Manto marupokan bagian pantiang dalam kahidupan religi urang Kurinci. Manto digunokan untuak urusan ritual, mausia roh-roh jaek, pasambahan ka niniak muyang, ubek, sarato untuak mandapekan kakuatan gaik.[5]

 
Papan namo jalan nan mamakai aksara Incung

Di Kurinci, naskah paliang tuo nan mamuek aksara incung adolah duo lembaran tarakhia dari naskah Undang-Undang Tanjung Tanah. Naskah iko dibuek pado abaik ka-14 M, tapi duo lembar naskah baraksara Incung tasabuik kamungkinan dibuek pado maso jauah sasudahnyo. Dan kini, naskah baraksara Incung masih bisa dipahami dek urang Kurinci walaupun jumlahnyo tabateh dek panggunoan abjaik Jawi nan kian bakambang.[5]

Pakambangan suntiang

Kini ko aksara incung alah mulai dipakai pado papan-papan namo sarupo instansi/kantua, jalan, gaduang dan lainnyo di Kabupaten Kurinci jo Kota Sungai Penuh.[5]

Rujuakan suntiang

  1. Indonesia.go.id, Redaksi. "Aksara Incung, Satu-satunya Aksara Lokal di Sumatra Tengah". Indonesia.go.id (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2019-12-06. 
  2. Husni Mubarat (2015). Aksara Incung Kerinci Sebagai Sumber Ide Penciptaan Seni Kriya. Indonesian Institute of the Arts, Padang Panjang. OCLC 1008880187. http://worldcat.org/oclc/1008880187. 
  3. Kozok, Uli. (2006). Kitab undang-undang Tanjung Tanah : naskah Melayu yang tertua. Yayasan Naskah Nusantara. ISBN 979-461-603-6. OCLC 225737665. http://worldcat.org/oclc/225737665. 
  4. Alimin, et.al. 2003. Sastra Incung Kerinci. Kerinci: Dinas Pariwisata dan Kebudayaan Kabupaten Kerinci.
  5. a b c d Sunliensyar, Hafiful Hadi. (2017). Idu Tawa Lam Jampi: Mantra-mantra dalam Naskah Surat Incung Kerinci.