Daftar Gala Datuak

Gala datuak adolah gala yang diagiah kapado pamimpin sabuah suku atau korong di wilayah dengan populasi etnis Melayu atau Minangkabau. Gala datuak disabuik juo sabagai gala sako di Minangkabau. Salain datuak ado gala yang diagiah kapado saornag laki-laki pado hari panikahannyo dan samanjak itu dianjuakan sakali kapado siapopun untuk mamanggia lalaki tasabuik jo gala yang alah diagiah, bukan lai mamanggia jo namo yang ketek sabagai bantuak penghormatan pado urang yang alah dewasa.

Pawarisan Gala

Di Minangkabau, gala adat khususnya gala datuak diwarihkan manuruik garih katurunan ibu (matrilineal). Tapi ado juo babarapo gala di Padang Pariaman jokota Padang yang diwarihkan menurut garis bapak (patrilineal) misalnyo gala Marah (dari Aceh, Meurah), Sutan (dari kata sulthan), Sidi (dari kata Sayyidi) dan Bagindo (Baginda).

Daftar Gala Datuak Minangkabau

Gala Datuak tagantuang pado masiang-masiang suku yang ado di Minangkabau. Barikuik daftar gala datuak yang utamo dalam tambo dan tradisi umum wilayah Minang:

• Datuak Perpatih Nan Sebatang
• Datuak Ketumanggungan
• Datuak Suri Dirajo
• Datuak Marajo Dirajo
• Datuak Tunaro
• Datuak Bandaharo
• Datuak Tan Tejo Garahano
• Datuak Rajo Penghulu
• Datuak Tan Dilangit
• Datuak Pintu Langit
• Datuak Rajo Intan
• Datuak Penghulu Mudo
• Datuak tan gadang
• Datuak Panduko Kayo
• Datuak Rangkayo Basa
• Datuak Gamuak
• Datuak garang

• Datuak Rajo Malenggang
• Datuak Rajo Ameh
• Datuak Sangguno Dirajo
• Datuak Siamang Putiah
• Datuak Rajo Alam
• Datuak Rajo Bandaro
• Datuak Indomo
• Datuak Makhudum
• Datuak Rajo Mole
• Datuak Kayo
• Datuak Sari Mole
• Datuak Sati Andaleh
• Datuak Bagindo Basa
• Datuak Tan Malin

Ado sabagian tokoh minangkabau yang indak bagala datuak sarupo:

• Dang Tuanku
• Cindua Mato
• Cati Bilang Pandai
• Salamat Panjang Gombak
• Barakat
• Baruliah
• Tambahi

Bamacam gala pangirinag kaduo sasudah kato datuak:

• Rajo yang berarti Raja
• Bandaro, ada pula yang berubah sebutan menjadi Mandaro
• Panduko yang berarti Paduka
• Bagindo (Baginda)
• Maharajo atau Marajo (Maharaja)
• Penghulu atau Panghulu
• Sutan (Sultan)
• Marah atau Meurah

Gala pangiriang katigo, misalnyo barupo kato sipaik:

• Basa (besar)
• Batuah (bertuah)
• Gadang (besar)
• Gamuak (gemuk)
• Warna: kuning, putih, hitam dan sebagainya.
• Benda berharga: intan, emas dan sebagainya
• Setia
• Sati (sakti)
• Indo (indera)

Gala-gala datuak yang tadapek dalam tambo

• Datuak Parpatih nan Sabatang
• Datuak Katumanggungan
• Datuak Kakondo Marajo Kayo
• Datuak Suri Dirajo
• Datuak Tantejo Garahano
• Datuak Marajo nan Bamego-mego
• Datuak Nan Sakalok Dunia
• Datuak Indo Jati
• Datuak nan batuah
• Datuak rajo bijayo

Gala salain datuak di dalam Tambo :

• Sutan Paduko Basa
• Sutan Marajo Basa
• Sutan Cadiak
• Sutan Balun
• Sutan Pandak

Gala-gala Datuak yang terdapat dalam Kaba

Misalnyo dalam kaba Cindua Mato:

• Datuak Bandaro
• Datuak Indomo
• Datuak Rajo Mangkuto
• Datuak Tamani
• Datuak Rajo Indo Piliang
• Datuak Rajo Panghulu
• Datuak Tunaro
• Datuak Bandaron Putiah
• Datuak Ali Basa
• Datuk Rajo Endah
• Datuk Manti tuo
• Datuk Makhudum

• Datuak Maruhum Basa
• Datuak Maruntun Manau
• Datuak Biawak Kasek
• Datuak Salah Cangkuang
• Datuak Harimau Lapa
• Datuak Palajang Bukik
• Datuak Baruak Pajaguang
• Datuak Ampiang Basi
• Datuk Harimau Campo
• Datuk Garagasi

Gala datuak di Kabupaten Solok

Barikuik daftar Gala datuak yang ado di 45 nagari Kabupaten Solok:

• Datuak Rajo Johan
• Datuak Rajo Batuah
• Datuak Rajo Adie
• Datuak Rajo Kuaso
• Datuak Rajo Intan
• Datuak Rajo Sampono
• Datuak Rajo Mangkuto
• Datuak Rajo Pituan
• Datuak Rajo Magek
• Datuak Rajo Bandaro
• Datuak Rajo Tan Aceh
• Datuak Rajo Panghulu
• Datuak Rajo Bagak
• Datuak Rajo Malano
• Datuak Rajo Mansue
• Datuak Rajo Dilie
• Datuak Rajo Alam
• Datuak Rajo Indo
• Datuak Rajo Angso
• Datuak Rajo Indo Alam
• Datuak Rajo Langik
• Datuak Rajo Nan Sati
• Datuak Rajo Nan Putiah
• Datuak Rajo Nan Gadang
• Datuak Rajo Nan Kayo
• Datuak Rajo Lelo
• Datuak Rajo Lelo Panghulu
• Datuak Rajo Gamuak
• Datuak Gamuak
• Datuak Rajo Sulaiman
• Datuak Rajo Lenggang
• Datuak Rajo Nan Gadang
• Datuak Rajo Gamuyang
• Datuak Gamuyang
• Datuak Marajo/Maharajo
• Datuak Majo Basa
• Datuak Majo Indo
• Datuak Majolelo
• Datuak Maharajo Nan Sati
• Datuak Muajo
• Datuak Jang Kayo
• Datuak Kayo
• Datuak Rangkayo Sati
• Datuak Rangkayo Marajo
• Datuak Rangkayo Basa
• Datuak Rangkayo Batuah
• Datuak Rangkayo Mulie
• Datuak Bandaro
• Datuak Bandaro Rajo
• Datuak Bandaro Rajo Lelo
• Datuak Bandaro Kampuang
• Datuak Bandaro Panjang
• Datuak Bandaro Hitam
• Datuak Bandaro Putih
• Datuak Bandaro Kayo
• Datuak Bandaro Panai
• Datuak Bandaro Sati
• Datuak Mandaro Mudo
• Datuak Mandaro Kayo
• Datuak Mandaro Sati
• Datuak Gindo Nan Itam
• Datuak Bagindo Marajo
• Datuak Bagindo Sati
• Datuak Bagindo Kayo
• Datuak Bagindo Sutan
• Datuak Bagindo Basa
• Datuak Mangkuto
• Datuak Mangkuto Kayo
• Datuak Mangkuto Marajo
• Datuak Mangkuto Sati
• Datuak Panghulu Bangso
• Datuak Panghulu Dirajo
• Datuak Panghulu Bungsu
• Datuak Panghulu Sati
• Datuak Panghulu Bandaro Guno
• Datuak Panghulu Basa
• Datuak Pamuncak
• Datuak Pamuncak Alam
• Datuak Basa
• Datuak Gadang
• Datuak Gadang Basa Batuah
• Datuak Batuah
• Datuak Muaro Panjang
• Datuak Sinaro Nan Kuning
• Datuak Sinaro Sati
• Datuak Tanaro
• Datuak Talanai Sati
• Datuak Paduko Alam
• Datuak Tianso
• Datuak Singo Labiah
• Datuak Palawan
• Datuak Mudo Nan Kuniang
• Datuak Putiah
• Datuak Parpatieh ([[Datuak Perpatih Nan Sebatang]])
• Datuak Malako
• Datuak Malakewi
• Datuak Malakomo/Pakomo
• Datuak Mangguang
• Datuak Tumanggung ([[Datuak Ketumanggungan]])
• Datuak Nangkodoh Rajo
• Datuak Sangguno
• Datuak Sari Marajo
• Datuak Sridano/Saridano
• Datuak Sari Basa
• Datuak Sori Marajo
• Datuak Saripado
• Datuak Lenggang Saripado
• Datuak Lenggang Sutan
• Datuak Bando Sutan
• Datuak Sutan Panindih
• Datuak Bijo
• Datuak Bijo Sati Dirajo
• Datuak Tan Marajo
• Datuak Tan Batuah
• Datuak Tan Bagindo
• Datuak Tan Bandaro
• Datuak Tan Majo Lelo
• Datuak Tanali
• Datuak Ampo Majolelo
• Datuak Tuhijar
• Datuak Kali Bandaro
• Datuak Muncak
• Datuak Sati
• Datuak Mangkudun Sati
• Datuak Sampono Bumi
• Datuak Pono Kayo
• Datuak Lubuak Kayo
• Datuak Indo Kayo
• Datuak Indo Alam
• Datuak Malelo
• Datuak Malintang Bumi
• Datuak Pado Diaceh
• Datuak Gajah Banyak
• Datuak Bagindo Mangkuto
• Datuak Sutan Dilangik
• Datuak Mali Putih

|}

Gala-gala panghulu kenagarian Koto Sani (Aktif)

A. Panghulu Suku Sumagek

• Datuak Rajo Nan Sati
• Datuak Rajo Malelo
• Datuak Rang Kayo Basa
• Datuak Mangkuto Sati
• Datuak Rajo Mangkuto
• Datuak Mangkuto Marajo

B. Panghulu Suku Koto

• Datuak Tumangguang
• Datuak Bunsu
• Datuak Rajo Nan Salasai
• Datuak Mudo Nan Kusuik
• Datuak Siri Marajo
• Datuak Kayo
• Datuak Batuah

C. Panghulu Suku Panyalai

• Datuak Sinaro Sati
• Datuak Mangkuto Sati
• Datuak Sutan Dilangik
• Datuak Tandi Langik
• Datuak Tandi Nan Mudo
• Datuak Marajo

D. Panghulu Suku Panindu

• Datuak Pamuncak
• Datuak Tanan Sati
• Datuak Gindo Nan Panjang

E. Panghulu Suku Guci

• Datuak Rajo Dipati
• Datuak Tumak Alam

Sumber:

• Manti Rajo Bagaga
• Manti Bagindo Kayo
• Datuak Rajo Malelo

Datuak Mangkudun Sati adolah salah satu panghulu nan balipek dari suku sumagek yang barado di Nagari Koto Sani, Datuak Mangkudun Sati adolah panghulu dari kaum suku "SUMAGEK TALAGO BARUAH-BURAI". Kamanakan dari Datuak Mangkudun Sati ini antaro lain adolah:

• Mangguluang Alam
• Rajo Taduang
• Rajo Alam
• Kunci Alam
• Khatik mangkuto
• Mangkuto Alam
• Pakiah Mangkuto, dll.

Gala salain Datuak

• Angku
• Bagindo
• Bandaro
• Bila
• Cati atau Cateri
• Dang
• Dubalang
• Imam
• Indo
• Inyiak
• Kambang
• Kari
• Katik atau Khatib

• Kulipah atau Chalifah
• Malin
• Manti
• Marah
• Pandito
• Penghulu
• Puti
• Rajo
• Sutan
• Tan
• Tuan
• Tuanku atau Tuangku
• Pandeka

Referensi

• Inventarisasi Kekayaan 44 Nagari di kab. Solok, Pemda Solok, 2001, Padang.
• A.A. Navis, Alam Terkembang Jadi Guru