Siti Baheram adolah saurang padusi mudo asa Sungai Pasak, Pariaman nan dibunuah dek pamudo banamo Ajo Juki, pacandu judi. Ajo Juki masih mampunyoi hubuangan kakarabaikan jo padusi ko. Baheram sarobok maningga pado malam Minggu 11 November, tangah malam manjalang 12 November 1916, di Batang Sungai Pasak, Pariaman satalah mangalami panganiayoan. Di talingo kanannyo tadapek luko sarato lihianyo mampunyoi bakeh diikek rambuik jo baju. Parhiasan nan dipakai raib. Pambunuahan tajadi katiko Baheram handak pulang ka rumah sasudah bakunjuang dari rumah mintuonyo di Kota Marapak. Waktu tu, padusi baumua 20 tahun ko mamakai sapasang galang ameh, sapasang subang ameh, samek perak, jo tusuak konde. Si Juki basamo kawannyo nan banamo si Gambuik kamudian mambunuah jo marampok ameh nan di pakai untuak dipartaruahan di lapak judi. Kaduo pajudi ko dikabaan mangalami banyak kakalahan di medan judi sahari sabalum kajadian.[1]

Sinopsis suntiang

Pado jaman dahulu di nagari Pariaman iduik saurang pamudo banamo Ajo Juki. Marupokan anak satu-satunyo nan tingga jo Ibu nyo. Ajo Juki dipalakuan sangaik manjo dek Ibunyo. Apopun kainginannyo pasti dituruikan. Juki indak sakolah sarato indak pulo mangaji sarupo layaknyo urang lain, tatapi suko bajudi. Dek hobi Ajo Juki dalam bajudi mambuek Ibunyo harus taruih maagiah modal untuak digunokan bajudi. Ibu Ajo Juki acok mandapek tindakan paso nan dilakuan dek Ajo Juki supayo Ibu maagiahan pitih atau harataoyo untuak dibaok Ajo Juki bajudi. Ibu Ajo Juki acok mandapek nasihaik urang-urang sakampuang untuak indak talalu mamanjoan jo menuruikan sado kamauan Ajo Juki. Tapi apo dayo, Ibu Ajo Juki indak bisa babuek apo-apo malainkan mamanuahi kamauan si anak.[1]

Ajo Juki indak surang, inyo mampunyoi saurang kawan akrab nan taruih mangawanan nyo kamapun inyo pai, namonyo Buyuang Gambuik. Pado suatu hari dimano katiko hujan turun sangaik labek jo angin ribuik, Ajo Juki jo Buyuang Gambuik sadang bataduah di sabuah pondok, saliang bacarito tantang iduik urang nan miskin. Sakian lamo bacarito, hujan pun parlahan reda, Ajo Juki jo Buyuang Gambuik pun maraso lapa. Urang baduo pun maninggaan pondok tasabuik jo bajalan menyusuri rumah Siti Baheram. Siti Baheram marupokan saurang gadih nan alah bakaluarga, suami nyo banamo Saidian jo saurang anak padusi, si Upiak nan masih baumua satahun. Siti Baheram marupokan sosok tapandang di kampuangnyo. Mamiliki sifaik baiak hati, pamurah, suko manolong urang nan kasusahan, hiduik bakacukuikan, jo masih mampunyoi hubuangan kakarabaikan jo Ajo Juki. Satibonyo di rumah Siti Baheram, Ajo Juki jo Buyuang Gambuik diparsilakan masuak dek Siti Baheram jo diagiah jamuan makan. Sausai makan, Siti Baheram pun maagiah pitih, kamudian urang baduo ko batarimo kasih sarato pamik pulang.[1]

Dipajalanan pulang, Ajo Juki jo Buyuang Gambuik mambali rokok, kaduonyo duduak basamo disabuah pondok sambia mahisok rokok Ajo Juki taingek sabuah hal, pado hari Seaasa bisuak, ka balangsuang pamainan judi di Sungai Pasak, dimano banyak urang nan ka datang disinan untuak bamain judi. Tapi, kaduonyo indak mampunyoi pitih samo sakali untuak dijadian modal bajudi. Akhianyo, Ajo Juki mamutuihan untuak mamintak pitih ka Ibuny. Ajo Juki pun pulang karumah jo niatk mamintak pitih ka ibunyo.[1]

Maliek kadatangan si anak, babaju cabiak di bahu jo muko sadiah, baliau manaruah nasi untuak dimakan dek Ajo Juki jo Buyuang Gambuik. Di dalam hati, ibu Juki sadiah indak bisa makan karano nasi nan dipunyo alah habih dimakan dek anaknyo, bareh nan handak dimasak pun alah abih. Sambia mancaliak anaknyao, nan alah gadang, Ibu Juki marengek, punyo anak ciek, bukannyo manolong Ibunyo tapi malah menyusahan sajo.[1]

Sasudah usai makan, Ajo Juki pun mamanggia sang Ibu, nyo bacarito tantang pajudian di Sungai Pasak nan akan diadoan bisuak hari. Ajo Juki baniek untuak ikuik jo harapan dapek mamanangan parjudian, pulang mambaok banyak pitih nan mampu marubah kahidupannyo saketek labiah elok. Ajo Juki maminta pado Ibu untuak maagiahan pitih untuak dijadan modal bajudi. Ibu Juki nan indak punyo pitih samao sakali, mancubao mambujuak Ajo Juki untuak indak ikuik pajudian, Ajo Juki  nan mandangaan caramah ibu nyo berang gadang.[1]

Samantaro itu, kaba datang dari mamak Siti Baheram , saurang nan bakarajo di pamarintahan atau nan disabuik sabagai saurang Angku Kapalo. Mamak ingek ka bakeh laki Siti Baheram, Saidi, nan alah lamo indak pulang. Kamudian Angku pai ka rumah Siti Baheram, manyuruahnyo karumah Saidi untuak mananyoan kapado urang tuo Saidi. Siti Baheram pun manarimo usulan mamaknyo, maminta izin untuak badiskusi labiah dahulu jo ibu nyo. Ibu SIti Baheram pun manyatujuinyo. Siti baheram langsuang bagageh, mamakai pakaian rapi, ameh, bapamikan pado Ibunyo sambia manitip si Upiak ka Ibu nyo.[1]

Rujuakan suntiang

  1. a b c d e f g https://niadilova.wordpress.com/2009/11/09/siti-baheram-dari-peristiwa-nyata-ke-kaba/