Bingkaruang

(Dialiahkan dari Kadal kabun)

Bingkaruang atau disabuik juo bingkaruang parak alias bingkaruang biaso adolah sajenis reptil bakaki ampek anggota suku Scincidae (kadal sejati). Disabuik kadal parak, dek bingkaruang acok sarobok di parak.

Bingkaruang

Dalam bahaso Inggris dikenal juo sabagai East Indian Brown Mabuya, Many-lined Sun Skink atau Common Sun Skink; sadangkan namo ilmiahnyo Eutropis multifasciata, marujuak ka garis-garis samar mamanjang di sampiang tubuhnyo. Sabalun revisi taksonomi, hewan iko dimasuakkan dalam marga "tong sampah" Mabuya. Marga Mabuya kini dibatehi hanyo untuak spesies nan hiduik di Dunia Baru.

Pengenalan jenis suntiang

 
Bingkaruang jantan. Dari Darmaga, Bogor
 
Bingkaruang batino.

Kadal iko acok sarobok di pekarangan, parak, rumpuik-rumpuik atau persawahan, sampai ka hutan rimbo. Ligat dan agak gapuak, kapalo seolah-olah menyatu jo lihia nan gapuak tagok; penampang tubuah nampak basagi ampek tumpul. Total panjangnyo sampai sakitar 22 cm, kurang labiah 60% daripadanyo adolah ikua.

Sisi ateh tubuah bawarna coklat tembaga kaamehan, acok jo bercak-bercak kehitaman di tepi sisik nan membentuk pola garis memanjang nan kabua taputuih-putuih. Sisi lateral tubuah jo warna galok kahitaman atau kacoklatan babintiak-bintiak putiah (pado nan batino atau hewan mudo), atau keputihan jo saputan warna kuniang tarang sampai jingga kemerahan (pado kadal jantan). Sisi bawah tubuah abu-abu keputihan atau kakuningan.

Sisik-sisik di tangah tubuah tasusun dalam 30-34 deret. Sisik-sisik dorsal (punggung), dan jarang-jarang juo sisik lateral (di sisi tubuh), pado hewan dewasa mamiliki 3 lunas aluih sampai kuek (jarang-jarang, sabagian sisik dorsal berlunas 4 atau 5). Sisik-sisik kapalo di sabalah posterior (belakang) aluih alias indak berlunas; sisik-sisik prefrontal (di ateh muncuang) saliang basentuhan.[1].

Kebiasaan jo penyebaran suntiang

 
Kadal nan mudo.

Kadal suko tampek basamak dan barumpuik, baik di tampek tabukak maupun nan terlindung jo pohon-pohon. Acok taliek bajamua di pagi hari di jalan setapak nan tabukak, tapi banda, atau di pematang sawah. Pado siang hari bingkarung mancari makan di tampek-tampek nan talindung di parak, pekarangan atau halaman rumah. Di malam hari, kadal ko lalok di bawah lapisan sarasah, timbunan kayu atau tumpukan batu.

Bingkaruang pandai mamanjek pohon, tabiang batu atau bahkan dinding tembok nan tagak tapi kasa, sampai katinggian sakitar 8-10 meter. Kadal jantan punyo semacam teritori nan dipertahankannyo dari jantan lainnyo. Pertarungan antar jantan ko bajalan sero, tapi ndak balangsung lamo.

Makanannyo tadiri dari aneka serangga, cacing, koncek ketek, dan juo reptil nan lain kayak cacak dan jenis kadal lain nan bertubuh labiah ketek.

Kadal parak diketahui menyebar lueh di Asia bagian tenggara, mulai dari India (Assam) sampai Cino selatan (Hainan, Yunnan) sampai Taiwan, Burma, Thailand, Laos, Kamboja, Vietnam, Samananjuang Malaya dan pulau-pulau di sekitarnyo, Singapura, Sumatra, Borneo, Jawa, Bali, Filipina, Kalimantan, dan Papua.[2]

Rujukan suntiang

  1. (Inggris) Das, I. and G. Ismail. 2001.
  2. (Inggris) Mabuya multifasciata pado The Reptile Database Archived 2007-12-22 di Wayback Machine.

Pranala lua suntiang