Bhinneka Tunggal Ika

Bhinneka Tunggal Ika adolah motto atau samboyan untuak nagara Indonesia. Frasa iko barasa dari bahaso Jawa Kuna (bahaso Kawi) nan artinyo "Babeda-beda tapi tetap ciek".

Garuda Pancasila jo samboyan Bhinneka Tunggal Ika

Kato bhinneka bararti "baaneka ragam" atau babeda-beda. Kato neka dalam bahaso Jawa Kuna bararti "macam" atau "aneka". Kato tunggal bararti "ciek". Kato ika bararti "itu". Sacaro harafiah Bhinneka Tunggal Ika artinyo "Beraneka Satu Itu", nan bamakno walaupun babeda-beda tapi pado hakikaiknyo bangso Indonesia tatok adolah ciek kasatuan. Samboyan iko digunoan untuak manggambarkan pasatuan jo kasatuan Bangso jo Nagara Kesatuan Republik Indonesia nan tadiri dari baaneka ragam budayo, bahaso daerah, ras, suku bangso, jo agamo.

Kalimaik iko marupoan kutipan dari sabuah kakawin Jawa Kuna iyolah kakawin Sutasoma, karangan Mpu Tantular samaso karajaan Majapahit sakitar abaik ka-14.

Kakawin iko istimewa dek karano mangajarkan toleransi antaro umaik Hindu Siwa jo umaik Buddha. Kutipan iko barasa dari pupuh 139, bait 5. Isi bait iko sacaro langkok adolah:

Rwāneka dhātu winuwus Buddha Wiswa,
Bhinnêki rakwa ring apan kena parwanosen,
Mangka ng Jinatwa kalawan Śiwatatwa tunggal,
Bhinnêka tunggal ika tan hana dharma mangrwa.

Artinyo:

Konon Buddha jo Siwa marupoan duo zat nan babeda.
Inyo memang babeda, tapi baa dapek dikenali?
Dek kabanaran Jina (Buddha) jo Siwa adolah tunggal
Tapacah balah, tapi ciek juolah. Indak ado karancuan dalam nan bana.