Pabedaan antaro revisi dari "Koto Sawahlunto"

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tidak ada ringkasan suntingan
Barih 82:
}}
 
'''KotaKoto Sawahlunto''' adolah salah satu [[KotaKoto (wilayah administratif)|kotakoto]] di provinsi [[Sumatera Barat]], [[Indonesia]]. KotaKoto nan talatak 95 km sabalah timua lauik [[kotakoto Padang]] iko, dikaliliangi dek 3 [[kabupaten]] di Sumatera Barat, yakni [[kabupaten Tanah Datar]], [[kabupaten Solok]], jo [[kabupaten Sijunjung]]. KotaKoto Sawahlunto punyo lueh 273,45 km² nan tadiri dari 4 [[kecamatan]] nan punyo jumlah panduduak labiah dari 54.000 jiwa. Pado maso pamarintah [[Hindia-Belanda]], kotaKoto Sawalunto dikenal sabagai kotaKoto tambang [[batu bara]]. KotaKoto iko sampek mati, satalah panambangan batu baro dihantikan.
 
Kini kotaKoto Sawahlunto bakambang manjadi kotaKoto wisata tuo nan multi-etnik, sahinggo manjadi salah satu kotaKoto tuo taelok di [[Indonesia]].<ref>www.tempo.co [http://www.tempo.co/read/news/2012/01/21/103378815/Tour-de-Singkarak-2012-Dimulai-dari-Sawahlunto Tour de Singkarak 2012 Dimulai dari Sawahlunto]. [[TEMPO|Tempo]]. Diakses pado 3 Februari 2012.</ref> Di kotaKoto nan didirikan pado taun [[1888]] iko, banyak badiri bangunan-bangunan tuo paninggalan [[Belanda]]. Sabagian alah ditatokan sabagai [[cagar budaya]] dek pamarintah satampek dalam rangka mandorong pariwisata jo mancanangkan Sawahlunto manjadi "KotaKoto Wisata Tambang yang Berbudaya".<ref>Andi Asoka (2005). ''Sawahlunto, Dulu, Kini dan Esok: Menyongsong Kota Wisata Tambang yang Berbudaya''. Pusat Studi Humaniora (PSH), [[Universitas Andalas|Unand]] Kerja Sama dengan Kantor Pariwisata, Seni dan Budaya, Kota Sawahlunto, Sumatera Barat. ISBN 978-979-3723-50-1.</ref>
 
== Sejarah ==
Namo Sawahlunto manuruik legenda nan ado barasal dari kato "sawah" jo "lunto". Jauah sabalum kadatangan [[Belanda]], di kawasan iko tadapek [[sawah|sawah-sawah]] nan di sakitanyo tumbuah [[batang|pepohonan]] nan alun dikatahui namonyo. Jikok ado nan mananyoan namo batang tasabuik, beko dijawek ''alun tau'' nan lamo-kalamoan barubah tutua manjadi "lunto", sabuikanan dalam [[bahasa Minangkabau]] nan ba arti "tidak tahu".
 
Sajarah dijadikannyo Sawahlunto sabagai [[Kotakoto (wilayah administratif)|kotakoto]] takaik jo panalitian nan dikarajoan dek geolog asa [[Belanda]] ka padalaman Minangkabau (wakatu itu dikenal sabagai [[Dataran Tinggi Padang]]), nan ditugaskan dek [[Daftar Penguasa Hindia-Belanda|Gubernur Jenderal Hindia-Belanda]]. Panalitian patamo dikarajoan dek Ir. C. De Groot van Embden pado taun 1858, kamudian dilanjuikan dek [[Willem Hendrik de Greve|Ir. Willem Hendrik de Greve]] pado taun 1867. Dalam panalitian De Greve, dikatahui jikok tadapek 200 juta ton [[batu baro]] nan takanduang di sakitar aliran [[Batang Ombilin]], salah satu [[sungai]] nan ado di Sawahlunto.<ref name="Greve">{{cite book|last=Hendrik de Greve|first=Willem|authorlink=Willem Hendrik de Greve|coauthors=W.A. Henny|title=Het Ombilien Kolenveld in de [[Dataran Tinggi Padang|Padangsche Bovenlanden]] en Het Transportstelsel op [[Pesisir Barat Sumatera|Sumatra’s Westkust]]|year=1871}}</ref> Sajak panalitian tasabuik diumumkan ka [[Batavia]] pado taun 1870, pamarintah [[Hindia-Belanda]] mulai marancanokan pambangunan sarana jo prasarana nan dapek mamudahkan eksploitasi batu baro di Sawahlunto. Salanjuiknyo Sawahlunto juo dijadikan sabagai kotakoto pado taun 1888, tapeknyo pado tanggal [[1 Desember]] nan kamudian ditatokan sabagai Hari Jadi Kotakoto Sawahlunto.
 
KotaKoto iko mulai mamproduksi batu baro sajak taun 1892.<ref name="pbk">{{cite book|last=|first=|title=Profil Daerah Kabupaten dan Kotakota|publisher=Penerbit Buku Kompas|year=2001|voume=1|ISBN=978-979-709-009-8}}</ref> Sairiang jo itu, kotakoto iko mulai manjadi kawasan pamukiman pakarajo tambang, nan taruih bakambang manjadi sabuah kotakoto ketek jo panduduak nan intinyo adolah pagawai jo pakarajo tambang. Sampai taun 1898, usaho tambang di Sawahlunto masih mangandalkan narapidana nan dipaso bakarajo untuak manambang nan dibayiajo harago murah. Pado taun 1889, pamarintah Hindia-Belanda mulai mambangun jalur [[kereta api]] manuju [[Kotakoto Padang]] untuak mamudahkan pangangkuikan batu baro kaluar dari Kotakoto Sawahlunto. Jalur kereta api tasabuik mancapai Kotakoto Sawahlunto pado taun 1894, sahinggo sajak angkutan kereta api mulai dioperasian, produksi batu baro di kotakoto iko taruih mangalami paningkekan hinggo mancapai ratusan ribu ton per taun.
 
== Geografi ==
Bantang alam kotakoto Sawahlunto mampunyoi katinggian nan sangek bavariasi yaitu antaro 250 meter sampai 650 meter di ateh pamukaan lauik. Bagian utaro kotakoto iko mampunyoi [[topografi]] nan relatif data meski barado di sabuah [[lembah]], tarutamo daerah nan dilalui dek Batang Lunto, dimano di sakita [[sungai]] ikolah dibantuaknyo pamukiman jo fasilitas-fasilitas umum nan didirian sajak maso pamarintahan [[Hindia-Belanda|Hindia-Belanda]]. Samantaro itu bagian [[timur]] jo [[selatan]] kotakoto iko relatif curam jo kamiriangan labiah dari 40%.
 
Kotakoto Sawahlunto talatak di daerah dataran tinggi nan marupakan bagian dari [[Bukit Barisan]] nan mampunyoi laweh 273,45 km². Dari laweh tasabuik, labiah dari 26,5% atau sakita 72,47 km² marupokan kawasan pabukikan nan ditutuik hutan linduang. Panggunoan tanah nan dominan di kotakoto iko aoalah pakabunan sekitar 34%, jo [[danau]] nan tabentuak dari bakeh galian tambang [[batu bara]] sakita 0,2%.
 
Takah daerah lainnyo di [[Sumatera Barat]], kotakoto Sawahlunto mampunyoi [[iklim]] [[tropis]] nan kisaran suhu minimun 22,5&nbsp;°C jo maksimum 27,5&nbsp;°C. Sapanjang taun tadapek duo musim, yaitu musim hujan dari bulan [[November]] sampai [[Juni]] jo [[musim kemarau]] dari bulan [[Juli]] sampai [[Oktober]]. Tingkek curah hujan kotakoto Sawahlunto mancapai rato-rato 1.071,6 mm per taun nan curah hujan tatinggi tajadi pado bulan [[Desember]].<ref>www.sawahlunto-tourism.com [http://sawahlunto-tourism.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1&Itemid=6&lang=in Sekilas Tentang Sawahlunto]. Portal Resmi Pariwisata KotaKoto Sawahlunto. Diakses pada 29 Januari 2012.</ref>
 
== Kapanduduakan ==
Barih 131:
|-
| colspan="13" style="text-align:center;font-size:90%;"|Sajarah [[kependudukan kota Sawahlunto]]<ref name="BPS" />
|}
 
=== Suku Bangso ===
Panduduak Koto Sawahlunto wakatu iko didominasi dek [[kalompok etnik]] [[Minangkabau]] jo [[Suku Jao|Jao]]. Etnik lain nan juo manjadi panghuni adolah [[Tionghoa]] jo [[Batak]]. Sajak dijadikannya Sawahlunto sabagai koto tambang [[batu baro]] atau sajak didirikannya koto iko pado [[abaik ka-19]], [[Hindia-Belando|pamarintah Hindia-Belando]] mulai mangirim narapidana dari babagai [[pinjaro]] di [[Indonesia]] ka Koto Sawahlunto sabagai pakarajo pakso, sahingga sakitar 20.000 narapidana alah dikapakan ka Sawahlunto.<ref>www.kompasiana.com [http://wisata.kompasiana.com/jalan-jalan/2010/04/11/urang-rantai-elegi-miris-kota-sawahlunto/ Urang Rantai, Elegi Miris Kota Sawahlunto]. Diakses pada 29 Januari 2012.</ref> Pakarajo pakso ikolah nan dikenal dek masyarakat satampek sabagai ''Urang Rantai''.
 
== Pandidikan ==
Untuak maningkekkan mutu [[pandidikan]] jo kompetensi siswa di Koto Sawahlunto, salah satu program pamarintah satampek adolah jo maagiah palatiahan [[bahaso Inggirih]] sajak dini<ref>www.sawahlunto.go.id [http://www.sawahlunto.go.id/index.php?option=com_content&view=article&id=98:dinas-pendidikan-kota-sawahlunto-meningkatkan-kompetensi-siswa-dengan-pelatihan-bahasa-inggris&catid=63:berita&Itemid=133 Meningkatkan Kompetensi Siswa Dengan Pelatihan Bahasa Inggris]. Diakses pado 11 Juli 2010.</ref>.
 
{| class="wikitable" style="font-size:90%;width:70%;border:0px;text-align:center;line-height:120%;"
! style="background: #E0FFFF; color: #000080" height="17" | [[Pandidikan formal]]
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | [[sakolah dasar|SD]] atau [[madrasah ibtidaiyah|MI]] nagari jo swasta
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | [[sakolah manangah patamo|SMP]] atau [[madrasah tsanawiyah|MTs]] nagari jo swasta
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | [[sakolah manangah ateh|SMA]] nagari jo swasta
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | [[madrasah aliyah|MA]] nagari jo swasta
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | [[sakolah manangah kajuruan|SMK]] nagari jo swasta
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | [[Paguruan tinggi]]
|- Align="center"
! style="background: #E0FFFF; color: #000080" height="17" | Jumlah satuan
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 66
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 13
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 4
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 1
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 3
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 2
|-
| colspan="13" style="text-align:center;font-size:90%;"|<small>Data sekolah di kota Sawahlunto<br />'''Sumber:'''<ref>nisn.jardiknas.org [http://nisn.jardiknas.org/cont/data_statistik/index.php?prop=103 Rekap data]</ref>
|}